Communities Between Islands

Για τον πρώτο κύκλο του προγράμματος το Δίκτυο Αρχιπέλαγος προσκάλεσε τους καλλιτέχνες Marianne Fahmy (1992, Αίγυπτος), Latent Community (Σωτήρης Τσίγκανος, 1992 και Ιώνιαν Μπισάι, 1992, Ελλάδα) και Elke Marhofer (1967, Κούβα) για να διερευνήσουν την σύγχρονη περιβαλλοντική κρίση και τις τοπικές πραγματικότητες μέσα από time-based media.

Οι καλλιτέχνες θα εκκινήσουν το ταξίδι τους από την Κορσική και τη Σαρδηνία και θα καταλήξουν στη Σύρο, όπου το διάστημα 20-30 Σεπτεμβρίου θα πραγματοποιήσουν μία σειρά από εργαστήρια και παρουσιάσεις ανοιχτά στο κοινό για τα σε εξέλιξη έργα τους σε συνεργασία με το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου.

Το πρόγραμμα φιλοξενίας και το δημόσιο πρόγραμμα στην Σύρο πραγματοποιούνται σε συνεργασία με την επιμελήτρια Εύα Βασλαματζή.

Marianne Fahmy
Laws of the Ruins 

Κατά τη διάρκεια του προγράμματος, η Marianne Fahmy θα επεκτείνει την υπάρχουσα έρευνά της με θέμα τις περιθωριοποιημένες αφηγήσεις που σχετίζονται με τη θάλασσα και το νερό. Προερχόμενη από την Αλεξάνδρεια, μια πόλη που έχει πλημμυρίσει πολλές φορές, η καλλιτέχνις επιδιώκει να κατανοήσει μέσα από την πρακτική της την κρισιμότητα της σημερινής κατάστασης της πόλης λόγω της κλιματικής αλλαγής. Διερευνώντας διάφορες αρχαίες και σύγχρονες υδάτινες δομές στα τρία νησιά, που αντικατοπτρίζουν πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές, στοχεύει να φέρει στο φως διαφορετικές προσεγγίσεις και συστήματα γνώσης που σχετίζονται με το νερό ώστε να διερωτηθούμε για τις δυνατότητες να εξασφαλιστεί ένα βιώσιμο μέλλον για τα νησιά, καθώς και να καλλιεργήθει η ιστορική μας συνείδηση για τις προηγούμενες ζωές των νησιών.

Η Marianne Fahmy ζει στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και εργάζεται κυρίως με εγκαταστάσεις και βίντεο έργα. Αναπτύσσει αφηγήσεις από το παρελθόν και το παρόν σε πιθανές εκδοχές του μέλλοντος που ταλαντεύονται μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας. Μέσα από το βίντεο, τη φωτογραφία, τη γλυπτική και τα έργα μεικτών μέσων που δημιουργεί, αναλαμβάνει τον ρόλο μίας νέας ιστοριογράφου (historicist), χρησιμοποιώντας την «παραμυθοπλασία» (parafiction) για να αποδομήσει κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα του σήμερα. Το έργο της έχει παρουσιαστεί στην Μπιενάλε της Σάρτζα (2023), την 7η Τριενάλε της Γιοκοχάμα (2020), στη Manifesta 13 (2020), στην Towner International (2020), στην Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών Mediterranea 19 (2020), στην Μπιενάλε της Αβάνας (2019) και στην Μπιενάλε Ντακάρ (2019), καθώς και στην ομαδική έκθεση «Alexandria» στο MUCEM και το Bozar Centre for Fine Arts στις Βρυξέλλες (2022).

Latent Community
Resonant Rehearsals

Και στα τρία νησιά, οι Latent Community θα πραγματοποιήσουν εκτεταμένη επιτόπια έρευνα σε συνεργασία με τοπικές κοινότητες, περιβαλλοντικούς ακτιβιστές και επιστήμονες, εστιάζοντας στο πώς η ρύπανση και οι δραστηριότητες των τουριστικών, στρατιωτικών και ναυτιλιακών βιομηχανιών διαταράσσουν την κοινωνική και οικολογική ισορροπία με απρόβλεπτους τρόπους. Δίνοντας φωνή σε ποικίλους πομπούς και αποδίδοντας εικόνες του κατεστραμμένου περιβάλλοντος, στοχεύουν να χαρτογραφήσουν την πολυφωνία των υγρών συνδέσεων μεταξύ Κορσικής, Σαρδηνίας και Σύρου. Η προσέγγισή τους βασίζεται στον επαναπροσδιορισμό των τεχνολογιών ήχου και λήψης εικόνων που έχουν αναπτυχθεί από τον στρατό από συσκευές παρακολούθησης σε καλλιτεχνικά εργαλεία για την παρατήρηση και την προστασία απειλούμενων οικοσυστημάτων και κοινοτήτων.

Οι Latent Community είναι ένα διεπιστημονικό καλλιτεχνικό δίδυμο που αποτελείται από τους εικαστικούς καλλιτέχνες και σκηνοθέτες Σωτήρη Τσίγκανο και Ιώνιαν Μπισάι. Οι δυο τους εμβαθύνουν στην κινούμενη εικόνα στο πλαίσιο έργων που προκύπτουν μετά από εκτενή έρευνα (research-based projects), και την χρησιμοποιούν ως εργαλείο για τη διερεύνηση ζητημάτων κοινωνικής, πολιτικής και οικολογικής δικαιοσύνης. Η διεπιστημονική τους πρακτική περιλαμβάνει την εκτεταμένη έρευνα πεδίου, σε συνδυασμό με στρατηγικές συσχέτισης και παραστασιακές ακολουθίες, σε μια απόπειρα αποκατάστασης αναμνήσεων που έχουν ξεχαστεί, ενίσχυσης φωνών που δεν έχουν ακουστεί και διερεύνησης παραγνωρισμένων οικοσυστημάτων. Το έργο τους έχει παρουσιαστεί σε ποικίλα forums, συμπεριλαμβανομένων την 13η Μπιενάλε του Σίδνεϊ (2022), την Mediterranea 19 (2021), το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (2020), το Δημόσιο Πρόγραμμα της Documenta 14 (2017) και την Μπιενάλε της Αθήνας (2017).

Elke Marhofer
Exploring Resilience: Revisiting Practices of Wilderness

Αντί να πυροδοτεί δυστοπικά συναισθήματα συρρίκνωσης και φόβου – ενώπιον ενός κόσμου με έλλειψη ορυκτών καυσίμων – η έρευνα της Elke Marhofer στοχεύει να αναδείξει προοπτικές για καύσιμα που δεν προέρχονται από ορυκτά. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος φιλοξενίας, η καλλιτέχνις θα εστιάσει σε ένα όχι και τόσο μακρινό παρελθόν και θα προσπαθήσει να ανακαλύψει ξανά στιγμές γηγενούς ή/και παραδοσιακής οικολογικής γνώσης σε συναίνεση με τα περιβάλλοντα, όπως η καλλιέργεια του κάστανου στην Κορσική, η τροφή των μανιταριών και άλλων φαγώσιμων στη Σαρδηνία, και η ξηροκαλλιέργεια στη Σύρο. Σε συνεργασία με τοπικούς κτηνοτρόφους, αγρότες, βιολόγους και ακτιβιστές, η έρευνα στοχεύει να εντρυφήσει σε ξεχωριστές ζώνες βλάστησης στα νησιά και στα ποικίλα διαταραγμένα οικοσυστήματά τους, να εξερευνήσει την τρέχουσα κατάσταση ανθεκτικότητάς τους και να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με την ευπάθεια των εύθραυστων περιβαλλόντων.

Η Elke Marhofer σπούδασε Καλές Τέχνες στο School Of The Art Institute Of Chicago (SAIC) και στο Independent Study Program (ISP) του Whitney Museum of American Art. Στο έργο της διερευνά οικολογικές πρακτικές για ανθρώπινες και μη ανθρώπινες κοινότητες. Είναι κάτοχος διδακτορικού και μεταδιδακτορικού από το Πανεπιστήμιο του Κιότο της Ιαπωνίας. Οι ταινίες της έχουν προβληθεί στο Flaherty στη Νέα Υόρκη, στο Jeu de Paume στο Παρίσι, στο Courtisane Ghent, στη Cinematek στο Βέλγιο, την Στοκχόλμη, το Τορόντο και το Τόκιο, στην transmediale στο Βερολίνο, στο BFI στο Λονδίνο, στην Berlinale, στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Ρότερνταμ, στο Images Festival του Τορόντο, στην Γκαλερί Berlinische, στο Showroom στο Λονδίνο, στην Μπιενάλε του Κιέβου, στο Kaohsiung Taipei, στο Badischer Kunstverein, στο FCAC στη Σανγκάη και το Μουσείο Καλών Τεχνών στο Χιούστον.

Ακολουθώντας τον πρώτο κύκλο, που πραγματοποιήθηκε το φθινόπωρο του 2023 σε επιμέλεια του Δικτύου Αρχιπέλαγος, το κεφάλαιο αυτό συνεχίζει να ενθαρρύνει τη συνεργασία και την αλληλεπίδραση διεθνών καλλιτεχνών με τις τοπικές κοινότητες της Κορσικής, της Σαρδηνίας και της Σύρου μέσω συμμετοχικών εργαστηρίων και δημόσιων προγραμμάτων.

Για το Kεφάλαιο #02: Woven By the Currents, η Providenza προσκάλεσε στο πρόγραμμα φιλοξενίας τις καλλιτέχνιδες Sarah-Anais Desbenoit (1992, Γαλλία), Dania Shihab (1982, Ιράκ) και Amalia Vargas (1994, Κολομβία) για να διερευνήσουν τοπία, αφηγήσεις και  παραδόσεις που διασυνδέουν τα τρία νησιά της Μεσογείου ώστε να δημιουργήσουν έργα που συνομιλούν με αυτές τις ιδιαίτερες νησιωτικές κουλτούρες μέσα από τον ήχο, το βίντεο και τη φωτογραφία αντίστοιχα.

Από τις 7 έως τις 16 Μαΐου, οι καλλιτέχνιδες θα βρίσκονται στη Σύρο για το πρώτο μέρος της έρευνάς τους, στο πλαίσιο της οποίας θα υλοποιήσουν μια σειρά από εργαστήρια ανοιχτά στο κοινό.

Dania Shihab
Object – Land

Παρομοιάζοντας τον σωματικό εκτοπισμό της μεταναστευτικής εμπειρίας με τον γεωγραφικό εκτοπισμό της νησιωτικής ζωής, η Dania Shihab εξετάζει πώς αυτές οι πραγματικότητες τροφοδοτούν την εξέλιξη νέων μελωδικών μοτίβων και τρόπων καθώς και το πώς επηρεάζουν τη διαφύλαξη της παραδοσιακής μουσικής. Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει τη συλλογή επιτόπιων ηχογραφήσεων και την εξερεύνηση των τοπογραφιών των τριών νησιών της Μεσογείου, εστιάζοντας στο πώς οι μουσικές πρακτικές τόσο στις γηγενείς όσο και στις μεταναστευτικές κοινότητες επηρεάζονται από τη σύγχρονη κουλτούρα και το περιβάλλον τοπίο. Αφού συγκεντρώσει αυτές τις πληροφορίες, η Shihab θα χρησιμοποιήσει τα ευρήματά της για να δημιουργήσει μια μουσική σύνθεση διαρκείας.

Σαν αρχιτεκτόνισσα ανάγλυφων και νεο-ατμοσφαιρικών ηχοτοπίων, η Dania Shihab εξερευνά τόσο τον ήχο όσο και την ταυτότητα, εστιάζοντας στο πώς η τελευταία έχει κατακερματιστεί στον μετα-αποικιακό κόσμο. Γεννημένη στη Βαγδάτη, μεγαλωμένη στην Τασμανία και τώρα με έδρα τη Βαρκελώνη, κινείται μεταξύ πολιτισμών και ηπείρων – το άμορφο δημιουργικό της όραμα συνδέεται άμεσα με την εφήμερή της ύπαρξη. Ιδρύτρια της πειραματικής πλατφόρμας Paralaxe Editions, η Dania μοιράζει τον χρόνο της μεταξύ της Ισπανίας και των απομακρυσμένων γωνιών της Αυστραλίας, όπου εργάζεται ως γιατρός επειγόντων περιστατικών. Η μουσική της πρακτική, ωστόσο, ασχολείται με τις αρμονίες και τις τονικότητες, συνδυάζοντας επεξεργασμένα φωνητικά θραύσματα, ηχογραφήσεις πεδίου και αναστοχαστικές ατμόσφαιρες. Η Dania έχει κυκλοφορήσει σε δισκογραφικές όπως οι Geographic North, Superpang και Ecstatic. Έχει εμφανιστεί στα Mira, Sonar, Sonic Acts, Arts Santa Monica, Cafe Oto μεταξύ άλλων.

Amalia Vargas
Ecume des flux

Για το πρόγραμμα φιλοξενίας, η Vargas εμβαθύνει στην αλληλεπίδραση αρχαίων και σύγχρονων επιρροών στα νησιά της Σύρου, της Σαρδηνίας και της Κορσικής. Το τοπίο κάθε νησιού λειτουργεί ως πηγή έμπνευσης για γλυπτικές φόρμες που αναδύονται από αντικείμενα που βρίσκονται στις ακτές τους. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της, θα συλλέξει  τέτοια αντικείμενα, αντλώντας έμπνευση από αρχιτεκτονικά μοτίβα, από τις καρυάτιδες έως λεπτομέρειες κτηρίων όπως οι κουπαστές. Μέσω αυτής της διαδικασίας, το έργο της στοχεύει να οικοδομήσει μια αρχαιολογία, ένα αρχείο της εποχής μας — μια μαρτυρία του διαρκούς διαλόγου μεταξύ της ανθρωπότητας και του φυσικού περιβάλλοντος, καλώντας το κοινό να επανεξετάσει τη σχέση του με τα τοπία και την πολιτιστική κληρονομιά των νησιών της Μεσογείου.

Αλλάζοντας τη χρήση των αντικειμένων, η Amalia Vargas εκφράζει το ενδιαφέρον της για τις εγγενείς αξίες τους: από την υποτίμηση μέσω της εγκατάλειψής τους, έως την επανεκτίμηση μέσω της επαναχρησιμοποίησής τους τροποποιώντας διαρκώς τη χρήση και την εικόνα τους. Περνώντας από την υλοποίηση στην μοναδικότητα, η καλλιτέχνις προσφέρει μια δεύτερη ζωή στα αντικείμενα που χειρίζεται, καθώς και ένα νέο μέλλον. Η Vargas αποφοίτησε το 2018 από την Ecole superieure d’arts et Medias της Καέν/Χερβούργο. Το 2017 ίδρυσε την collectif OK μαζί με τρεις συνεργάτες της, καλλιτέχνες και φίλους, με στόχο να αντιμετωπίσουν την ατομικιστική ιδεολογία του κόσμου της τέχνης και να προτείνουν τις δικές τους συνθήκες για τη δημιουργία εκθέσεων. Έχει παρουσιάσει το έργο της στο Berlinskej Model στην Πράγα, στο 8. Salon στο Αμβούργο, στο Centre Culturel des Fosses d’Enfer στο Σαιν-Ρεμί, στο DOC! Παρίσι, στη Galerie l’axolotl στην Τουλόν και, πιο πρόσφατα, στο Musee Fabre, στο MO.CO La panacee στο Μονπελιέ, στο La Ferme du Buisson στο Νουαζιέλ και στο FRAC CORSICA στο Κόρτο.

Sarah-Anais Desbenoit
Mermaid Melody

Κατά τη διάρκεια του προγράμματος φιλοξενίας, η Desbenoit διερευνά τοπικούς μύθους που σχετίζονται με τις γυναίκες στη Σύρο, τη Σαρδηνία και την Κορσική. Αναμειγνύοντας στοιχεία βίντεο και ήχου, εξερευνά τις πεποιθήσεις και τις αφηγήσεις που διαμορφώνονται από τα τοπία αυτών των μεσογειακών νησιών. Ο συμβολισμός που εμπεριέχεται στις περιοχές βοηθά στην αποκάλυψη μιας πλούσιας ποικιλίας μύθων και θρύλων που έχουν περάσει από γενιά σε γενιά. Συνδυάζοντας στοιχεία ντοκιμαντέρ και φαντασίας, η Desbenoit στοχεύει να σκηνοθετήσει αυτές τις αναμνήσεις, προσφέροντας στο κοινό μια μοναδική οπτική για τη σχέση ανθρώπου και φύσης σε αυτά τα νησιωτικά τοπία.

Η Sarah-Anais Desbenoit αποφοίτησε από την Ecole nationale superieure d’arts de Paris-Cergy το 2020 προτού ενταχθεί στο Le Fresnoy — Studio national des arts contemporains στην Τουρκουάν. Βάσει μακροχρόνιας έρευνας — που πραγματοποιήθηκε ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια ενός προγράμματος φιλοξενίας στην όαση Tighmert στην έρημο του Μαρόκου και της πρακτικής άσκησης στη Villa Kujoyama στην Ιαπωνία —, το έργο της επικεντρώνεται στους μηχανισμούς εμφάνισης και εξαφάνισης εικόνων και τον αντίκτυπό τους στη μνήμη και στη διαμόρφωση γνώσης. Μέσα από τη δημιουργία μινιατούρων, αλλά και με τη χρήση βίντεο, προβολής και ήχου, η πρακτική της εξερευνά τις έννοιες της ψευδαίσθησης και της εξιδανικευμένης διαταραχής. Προκαλώντας μια διαλογιστική επιβράδυνση, οι οπτικές και ακουστικές εγκαταστάσεις της γίνονται αντιληπτές ως οριακά μέρη όπου υπερτίθενται πολλαπλά στρώματα πραγματικότητας. Το 2022, γύρισε το Phalene, μια ταινία μικρού μήκους 16 mm, που μας βυθίζει σε μια ιστορία που αποτελείται από διαδοχικά ταμπλό-βιβάν, όπου δύο δίδυμες αδερφές βιώνουν μια μυστικιστική εμπειρία. Παράλληλα με την καλλιτεχνική της πρακτική, η Sarah-Anais είναι επίσης μοντέρ, διευθύντρια  κάμερας και βοηθός σκηνοθέτη. Επίσης, έχει σκηνοθετήσει βίντεο κλιπ για ανερχόμενους μουσικούς και έχει συνεργαστεί με διάφορους καλλιτέχνες στην οπτικοακουστική παραγωγή για μουσεία και για επώνυμους οίκους υψηλής ραπτικής.

Ο τρίτος κύκλος θα πραγματοποιηθεί τον Σεπτέμβριο 2024