Παρουσιάζοντας τις Ναυτικές Τέχνες των Κυκλάδων

Πώς διαμορφώνει η θάλασσα την κυκλαδική ταυτότητα και κουλτούρα; Τι σηματοδοτούν οι ναυτικές τέχνες για το μέλλον των Κυκλάδων; Μπορούν η ξυλοναυπηγική, η αλιεία μικρής κλίμακας και η ναυτιλία να συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών του Αιγαίου;

Το Δίκτυο Αρχιπέλαγος παρουσιάζει τις Ναυτικές Τέχνες των Κυκλάδων προσκαλώντας σας να γνωρίσετε τις Κυκλάδες από διαφορετική οπτική και να φανταστείτε ένα εναλλακτικό για αυτές μέλλον. Περιηγηθείτε στην Αμοργό, τα Κουφονήσια, την Πάρο, τη Σαντορίνη και τη Σύρο μέσα από έναν διαδραστικό ψηφιακό χάρτη και εξερευνήστε εικόνες, ήχους και αφηγήσεις καθώς συναντάτε τους καραβομαραγκούς, τους ψαράδες και τους ναυτικούς των νησιών.

Στη διασταύρωση Ευρώπης και Ασίας, το αρχιπέλαγος του Αιγαίου αποτελεί διαχρονικά σταυροδρόμι για ναυτικούς, ταξιδιώτες και μεταναστευτικούς πληθυσμούς, διαμορφώνοντας διαφορετικές κοινότητες και πολιτισμικές πρακτικές. Η ξυλοναυπηγική, η αλιεία μικρής κλίμακας και η ναυτιλία συνδέονται στενά με την κυκλαδική ταυτότητα και κουλτούρα.

Τα ξύλινα σκάφη λειτουργούσαν, καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας, ως συνδετικοί κρίκοι μεταξύ των νησιών και της γύρω περιοχής. Με την πάροδο του χρόνου, εξελίχθηκαν σε μια μορφή παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του Αιγαίου, που συνδέεται με ένα ξεχωριστό σύστημα τεχνικής δεξιοτεχνίας. Η αλιεία μικρής κλίμακας, μια διαχρονική πηγή διατροφής και οικονομικής δραστηριότητας, περιλαμβάνει πληθώρα τεχνικών και συμβολικών γνώσεων για το θαλάσσιο περιβάλλον. Τέλος, η ναυτιλία αποτελούσε επί αιώνες τον κύριο αγωγό στην περιοχή για τη μετακίνηση ανθρώπων, αλλά και την ανταλλαγή αγαθών και ιδεών.

Σήμερα η Ελλάδα βιώνει μια ταχεία μείωση της ναυπήγησης και της χρήσης παραδοσιακών ξύλινων σκαφών. Μία από τις μεγαλύτερες απειλές αποτελεί η καταστροφή ξύλινων αλιευτικών σκαφών που πραγματοποιείται με επιδοτήσεις από την ελληνική κυβέρνηση, μία ευρωπαϊκή ρύθμιση που αποσκοπεί στη μείωση του αλιευτικού στόλου και των περιβαλλοντικών επιπτώσεών του. Μέσω της τεκμηρίωσης και της προάσπισης, αυτό το έργο στοχεύει να ευαισθητοποιήσει για αυτή τη ζωντανή παράδοση και να συμμετάσχει σε μια εκστρατεία για τον τερματισμό αυτών των επιδοτήσεων, ενώ παράλληλα επιδιώκει εναλλακτικές, βιώσιμες μεθόδους αλιείας.

Μέσω της επιτόπιας ψηφιοποίησης αρχειακών συλλογών, καθώς και της παραγωγής εκτενούς υλικού οπτικοακουστικής τεκμηρίωσης, οι Ναυτικές Τέχνες των Κυκλάδων παρέχουν ένα ψηφιακό αρχείο που μαρτυρά τις τεχνικές και εμπειρικές γνώσεις αυτών των κοινοτήτων, καθώς και σχετικές πολιτισμικές πρακτικές και πεποιθήσεις. Για περισσότερο από δώδεκα μήνες, στο πλαίσιο αυτού του έργου παρήχθησαν χιλιάδες φωτογραφίες τεκμηρίωσης ταξινομημένες σε 43 διακριτές συλλογές, δεκάδες ώρες επιτόπιων ηχογραφήσεων και ψηφιοποιημένων ηχογραφήσεων, τρισδιάστατα μοντέλα επιλεγμένων εργαλείων επεξεργασίας ξυλείας, καθώς επίσης πάνω από 500 ψηφιοποιημένες φωτογραφίες και σπάνια αρχειακά έγγραφα, που παρουσιάζονται σε 19 αρχειακές συλλογές, και μια σειρά ντοκιμαντέρ 12 επεισοδίων.

Περιηγηθείτε στον ψηφιακό χάρτη εδώ.

Σπηλιές αποθήκευσης αλιευτικών σκαφών στην Αρμένη (Σαντορίνη). Φωτογραφία: Maurizio Borriello.