Εισαγωγή
Το «Communities Between Islands» είναι μία συνεργατική πρωτοβουλία στην οποία συμμετέχουν τρεις οργανισμοί της Μεσογείου: η Providenza στην Κορσική (Γαλλία), το Cherimus στη Σαρδηνία (Ιταλία) και το Δίκτυο Αρχιπέλαγος στη Σύρο (Ελλάδα). Το πρότζεκτ στοχεύει στην προώθηση της διεπιστημονικής συνεργασίας και της σύμπλεξης με τοπικές κοινότητες μέσω καλλιτεχνικών προγραμμάτων φιλοξενίας (residencies) και εργαστηρίων.
Από τον Σεπτέμβρη του 2023 έως το τέλος του 2024, εννέα διεθνείς καλλιτέχνες από διαφορετικά πεδία θα ταξιδέψουν στην Κορσική, τη Σαρδηνία και τη Σύρο, όπου θα παραμείνουν συνολικά για πέντε εβδομάδες. Κατά τη διάρκεια της παραμονής τους, οι καλλιτέχνες θα συνεργαστούν με τις τοπικές κοινότητες, δημιουργώντας νέα καλλιτεχνικά έργα εμπνευσμένα από τοπικές θεματικές και ανησυχίες. Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες θα παρουσιάσουν το αποτέλεσμα της έρευνάς τους σε συνεργασία με τοπικούς καλλιτεχνικούς φορείς (FRAC Corsica, Museo Nivola στη Σαρδηνία και Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου) και τους δήμους Bastia, Perdaxius και Σύρου-Ερμούπολης σε κάθε νησί αντιστοίχως.
Για τον πρώτο κύκλο του προγράμματος το Δίκτυο Αρχιπέλαγος προσκάλεσε τους καλλιτέχνες Marianne Fahmy (1992, Αίγυπτος), Latent Community (Σωτήρης Τσίγκανος, 1992 και Ιώνιαν Μπισάι, 1992, Ελλάδα) και Elke Marhofer (1967, Κούβα) για να διερευνήσουν την σύγχρονη περιβαλλοντική κρίση και τις τοπικές πραγματικότητες μέσα από time-based media. Οι καλλιτέχνες θα εκκινήσουν το ταξίδι τους από την Κορσική και τη Σαρδηνία και θα καταλήξουν στη Σύρο, όπου το διάστημα 20-30 Σεπτεμβρίου θα πραγματοποιήσουν μία σειρά από εργαστήρια και παρουσιάσεις ανοιχτά στο κοινό για τα σε εξέλιξη έργα τους σε συνεργασία με το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου. Το πρόγραμμα φιλοξενίας και το δημόσιο πρόγραμμα στην Σύρο πραγματοποιούνται σε συνεργασία με την επιμελήτρια Εύα Βασλαματζή.
Το Communities Between Islands είναι ένα πρότζεκτ του Creative Europe και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Με την υποστήριξη του Goethe-Institut Athen.
Πρότζεκτ
Marianne Fahmy
Laws of the Ruins
Κατά τη διάρκεια του προγράμματος, η Marianne Fahmy θα επεκτείνει την υπάρχουσα έρευνά της με θέμα τις περιθωριοποιημένες αφηγήσεις που σχετίζονται με τη θάλασσα και το νερό. Προερχόμενη από την Αλεξάνδρεια, μια πόλη που έχει πλημμυρίσει πολλές φορές, η καλλιτέχνις επιδιώκει να κατανοήσει μέσα από την πρακτική της την κρισιμότητα της σημερινής κατάστασης της πόλης λόγω της κλιματικής αλλαγής. Διερευνώντας διάφορες αρχαίες και σύγχρονες υδάτινες δομές στα τρία νησιά, που αντικατοπτρίζουν πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές, στοχεύει να φέρει στο φως διαφορετικές προσεγγίσεις και συστήματα γνώσης που σχετίζονται με το νερό ώστε να διερωτηθούμε για τις δυνατότητες να εξασφαλιστεί ένα βιώσιμο μέλλον για τα νησιά, καθώς και να καλλιεργήθει η ιστορική μας συνείδηση για τις προηγούμενες ζωές των νησιών.
Η Marianne Fahmy ζει στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και εργάζεται κυρίως με εγκαταστάσεις και βίντεο έργα. Αναπτύσσει αφηγήσεις από το παρελθόν και το παρόν σε πιθανές εκδοχές του μέλλοντος που ταλαντεύονται μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας. Μέσα από το βίντεο, τη φωτογραφία, τη γλυπτική και τα έργα μεικτών μέσων που δημιουργεί, αναλαμβάνει τον ρόλο μίας νέας ιστοριογράφου (historicist), χρησιμοποιώντας την «παραμυθοπλασία» (parafiction) για να αποδομήσει κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα του σήμερα. Το έργο της έχει παρουσιαστεί στην Μπιενάλε της Σάρτζα (2023), την 7η Τριενάλε της Γιοκοχάμα (2020), στη Manifesta 13 (2020), στην Towner International (2020), στην Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών Mediterranea 19 (2020), στην Μπιενάλε της Αβάνας (2019) και στην Μπιενάλε Ντακάρ (2019), καθώς και στην ομαδική έκθεση «Alexandria» στο MUCEM και το Bozar Centre for Fine Arts στις Βρυξέλλες (2022).
Latent Community
Resonant Rehearsals
Και στα τρία νησιά, οι Latent Community θα πραγματοποιήσουν εκτεταμένη επιτόπια έρευνα σε συνεργασία με τοπικές κοινότητες, περιβαλλοντικούς ακτιβιστές και επιστήμονες, εστιάζοντας στο πώς η ρύπανση και οι δραστηριότητες των τουριστικών, στρατιωτικών και ναυτιλιακών βιομηχανιών διαταράσσουν την κοινωνική και οικολογική ισορροπία με απρόβλεπτους τρόπους. Δίνοντας φωνή σε ποικίλους πομπούς και αποδίδοντας εικόνες του κατεστραμμένου περιβάλλοντος, στοχεύουν να χαρτογραφήσουν την πολυφωνία των υγρών συνδέσεων μεταξύ Κορσικής, Σαρδηνίας και Σύρου. Η προσέγγισή τους βασίζεται στον επαναπροσδιορισμό των τεχνολογιών ήχου και λήψης εικόνων που έχουν αναπτυχθεί από τον στρατό από από συσκευές παρακολούθησης σε καλλιτεχνικά εργαλεία για την παρατήρηση και την προστασία απειλούμενων οικοσυστημάτων και κοινοτήτων.
Οι Latent Community είναι ένα διεπιστημονικό καλλιτεχνικό δίδυμο που αποτελείται από τους εικαστικούς καλλιτέχνες και σκηνοθέτες Σωτήρη Τσίγκανο και Ιώνιαν Μπισάι. Οι δυο τους εμβαθύνουν στην κινούμενη εικόνα στο πλαίσιο έργων που προκύπτουν μετά από εκτενή έρευνα (research-based projects), και την χρησιμοποιούν ως εργαλείο για τη διερεύνηση ζητημάτων κοινωνικής, πολιτικής και οικολογικής δικαιοσύνης. Η διεπιστημονική τους πρακτική περιλαμβάνει την εκτεταμένη έρευνα πεδίου, σε συνδυασμό με στρατηγικές συσχέτισης και παραστασιακές ακολουθίες, σε μια απόπειρα αποκατάστασης αναμνήσεων που έχουν ξεχαστεί, ενίσχυσης φωνών που δεν έχουν ακουστεί και διερεύνησης παραγνωρισμένων οικοσυστημάτων. Το έργο τους έχει παρουσιαστεί σε ποικίλα forums, συμπεριλαμβανομένων την 13η Μπιενάλε του Σίδνεϊ (2022), την Mediterranea 19 (2021), το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (2020), το Δημόσιο Πρόγραμμα της Documenta 14 (2017) και την Μπιενάλε της Αθήνας (2017).
Elke Marhοfer
Exploring Resilience
Revisiting Practices of Wilderness
Αντί να πυροδοτεί δυστοπικά συναισθήματα συρρίκνωσης και φόβου – ενώπιον ενός κόσμου με έλλειψη ορυκτών καυσίμων – η έρευνα της Elke Marhofer στοχεύει να αναδείξει προοπτικές για καύσιμα που δεν προέρχονται από ορυκτά. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος φιλοξενίας, η καλλιτέχνις θα εστιάσει σε ένα όχι και τόσο μακρινό παρελθόν και θα προσπαθήσει να ανακαλύψει ξανά στιγμές γηγενούς ή/και παραδοσιακής οικολογικής γνώσης σε συναίνεση με τα περιβάλλοντα, όπως η καλλιέργεια του κάστανου στην Κορσική, η τροφή των μανιταριών και άλλων φαγώσιμων στη Σαρδηνία, και η ξηροκαλλιέργεια στη Σύρο. Σε συνεργασία με τοπικούς κτηνοτρόφους, αγρότες, βιολόγους και ακτιβιστές, η έρευνα στοχεύει να εντρυφήσει σε ξεχωριστές ζώνες βλάστησης στα νησιά και στα ποικίλα διαταραγμένα οικοσυστήματά τους, να εξερευνήσει την τρέχουσα κατάσταση ανθεκτικότητάς τους και να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με την ευπάθεια των εύθραυστων περιβαλλόντων.
Η Elke Marhοfer σπούδασε Καλές Τέχνες στο School Of The Art Institute Of Chicago (SAIC) και στο Independent Study Program (ISP) του Whitney Museum of American Art. Στο έργο της διερευνά οικολογικές πρακτικές για ανθρώπινες και μη ανθρώπινες κοινότητες. Είναι κάτοχος διδακτορικού και μεταδιδακτορικού από το Πανεπιστήμιο του Κιότο της Ιαπωνίας. Οι ταινίες της έχουν προβληθεί στο Flaherty στη Νέα Υόρκη, στο Jeu de Paume στο Παρίσι, στο Courtisane Ghent, στη Cinematek στο Βέλγιο, την Στοκχόλμη, το Τορόντο και το Τόκιο, στην transmediale στο Βερολίνο, στο BFI στο Λονδίνο, στην Berlinale, στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Ρότερνταμ, στο Images Festival του Τορόντο, στην Γκαλερί Berlinische, στο Showroom στο Λονδίνο, στην Μπιενάλε του Κιέβου, στο Kaohsiung Taipei, στο Badischer Kunstverein, στο FCAC στη Σανγκάη και το Μουσείο Καλών Τεχνών στο Χιούστον.
